آرگونومی در معماری و طراحی داخلی چیست؟

آرگونومی در طراحی داخلی مزایای زیادی دارد و در اجرای آن باید به اصول مهمی از جمله بافت، رنگ، نور و … اشاره کرد. اگر بخواهیم واژه آرگونومی را به زبان ساده شرح دهیم باید بگوییم که به سازگاری محیط اطراف و عناصر موجود در آن با آناتومی بدن اشاره دارد. اگر آرگونومی در طراحی داخلی به درستی اجرا شود علاوه بر ایجاد آسایش روانی و جسمی، شاهد استفاده بهینه از فضا نیز خواهیم بود.

آرگونومی در طراحی داخلی

قبل از آنکه به موضوع آرگونومی در طراحی داخلی بپردازیم باید شما را با واژه آرگونومی آشنا کنیم. این واژه یونانی از دو بخش ergon ( کار ) و nomoi ( قوانین طبیعی ) ساخته شده است و نوعی دانش شناخته می شود. در این دانش محدودیت ها و توانایی های انسان مورد بررسی قرار می گیرند و شرایط محیطی بر اساس آن ها طراحی می شود. با انجام این کار به سه هدف از جمله سلامتی، راحتی و بهره وری دست پیدا خواهیم کرد.

شاید شما هم همانند طیف وسیعی از افراد تصور کنید که ارگونومی صرفا مربوط به نحوه نشستن و طراحی خدمات رابط است. اما واقعیت این است که ارگونومی به هر چیزی که انسان در آن نقش دارد مرتبط می باشد. خانه، محیط کار، سرگرمی و … رایج ترین حیطه هایی هستند که باید ارگونومی در آن ها رعایت شود. این روزها که تکنولوژی با سرعت نور در حال پیشرفت و توسعه است، تجهیزاتی ساخته شده اند که آرگونومی در طراحی داخلی را بهبود می بخشند و کمک می کنند تا افراد از حضور در محل زندگی و کار خود نهایت لذت و بهره را ببرند.

اهداف آرگونومی چیست؟

هنگامی که آرگونومی در منزل یا محل کار اجرا شود شاهد افزایش سطح بهداشت زندگی و کار، بهبود محصولات، جلوگیری از آسیب های جسمانی و … خواهیم بود و این امر در طولانی مدت، سلامتی جسمانی و روانی افراد را به همراه خواهد داشت. در ادامه با اهداف آرگونومی در طراحی داخلی آشنا خواهیم شد:

• هدف اول: قطعا مهم ترین هدف، افزاش بهره وری در انجام کارها و فعالیت های مختلف می باشد. علاوه بر آن کاهش خطا و سهولت در انجام امور به عنوان یکی دیگر از اهداف مهم طبقه بندی می شود.
• هدف دوم: این هدف شامل افزایش راحتی، کاهش تنش های جسمانی، بالا رفتن ایمنی، افزایش راندمان زندگی و رضایت شغلی می باشد. این موارد کمک می کند تا اعتماد به نفس افراد نیز تقویت شود.

قطعا با توجه به اهداف فوق الذکر متوجه می شویم که تمام آن ها به یکدیگر وابسته هستند و این موضوع صرفا به محیط خانه یا کار محدود نمی شود. بلکه می توان آن را در صنایع مختلف، کامپیوتر، طراحی موبایل و … نیز شاهد بود. بدون شک هنگامی که یک تلفن همراه به طور ارگونومی ساخته شود راحت تر در دستان شما جای می گیرد و از کار کردن با آن لذت بیشتری خواهید برد.

انواع ارگونومی

ارگونومی فیزیکی

اگر بخواهیم به انواع آرگونومی در طراحی داخلی بپردازیم باید ابتدا ارگونومی فیزیکی را مورد بررسی قرار دهیم. آرگونومی فیزیکی ارتباط زیادی با آناتومی و تناسب اندام، فعالیت های جسمانی، خصوصیات روانشناختی و … دارد و محصولاتی که تولید می شوند تحت تاثیر مستقیم این موضوع قرار می گیرند. به طور مثال مبلمان یا صندلی هایی که در محیط خانه یا محل کار استفاده می شوند باید از تکیه گاه و قوس مناسب برخوردار باشند تا در حالت نشسته، کمر بیش از حد خم نشود.

ارگونومی شناختی

این نوع از ارگونومی، به سیستم پردازش انسان مانند ادارک، حافظه، استدلال و سایر فرآیندهای ذهنی مرتبط است و بر تعامل انسان و سایر عناصر موجود در محیط تاثیرگذار است. این نوع از ارگونومی برای محیط های پیچیده کاری توصیه می شود. زیرا منجر به افزایش ایمنی و بازدهی کارکنان خواهد شد. به طور مثال سیستم کنترل هوایی، حوزه پزشکی، نیروگاه های هسته ای و … نمونه ای از محیط های پیچیده کاری درنظر گرفته می شوند.

ارگونومی سازمانی

آرگونومی سازمانی نوع دیگری از آرگونومی در طراحی داخلی محسوب می شود که در آن اقدام به طراحی محیطی عالی برای خروجی های باکیفیت می کنند. به عبارتی دیگر با استفاده بهینه از ابزارها و ایجاد ایمنی در محیط، شاهد بیشترین راندمان و بازدهی خواهیم بود.

اجرای آرگونومی در طراحی داخلی

اگر آرگونومی بر طبق اصول اجرا شود محیطی راحت تر، دلپذیرتر و کارآمدتر خلق خواهد شد و قطعا از زندگی و کار در آن محیط لذت کافی و وافی را خواهیم برد. اگر قصد بازسازی خانه های کوچک یا طراحی باغ ویلا به شکل ارگونومی را دارید پیشنهاد می کنیم با اصول این کار آشنا شوید. این اصول شامل موارد زیر می شوند:

فرم

وسایلی که در دکوراسیون خانه یا محل کار مورد استفاده قرار می گیرند باید از فرم مناسبی برخوردار باشد. به طور مثال مبلمان و صندلی ها باید با فرم بدن انسان همخوانی داشته باشند تا از نشستن طولانی مدت بر روی آن ها خسته نشویم.

فضا

فضایی که برای زندگی یا کار انتخاب می شود باید از ویژگی هایی همچون انعطاف پذیری، سادگی و قابل درک بودن برخوردار باشد و نیاز ساکنین در نظر گرفته شود. همچنین این فضا باید در دسترس باشد و بتوان به بخش های دیگر نیز دسترسی داشت. علاوه بر آن وجود فضای کافی استرس و تنش های احتمالی را از افراد دور می کند.

نور

چه ارتباطی میان نور و آرگونومی در طراحی داخلی وجود دارد؟ همان طور که می دانید ارگونومی صرفا مربوط به فرم وسایل و  راحتی بدن در حین نشستن نیست. بلکه تمام اعضای بدن ما باید حس راحتی را تجربه کنند. به طور مثال اگر در یک محیط، نور بیش از حد زیاد باشد باعث آزار و درد چشم ها خواهد شد. همچنین اگر میزان نور از حد مجاز کمتر باشد، باعث می شود که فضای اطراف به خوبی دیده نشود. طبق تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته نشان می دهد که وجود نور کافی در شب، محدودیت ها و ترس های احتمالی را از بین می برد.

رنگ

رنگ مکمل نور است. به همین دلیل تاثیر چشمگیری در دکوراسیون داخلی دارد. اگر از رنگ های مناسب استفاده کنیم، فضا بزرگ تر از آنچه که هست نمایش داده می شود. البته ناگفته نماند که سلیقه افراد در استفاده از رنگ ها نیز تاثیرگذار است. اما نباید نسبت به اصول مهم در این زمینه بی توجه بود.

بافت

بافت شامل چند نوع از جمله برجسته، فرورفته، خشن، نرم، ابریشمی و … می شود و می تواند بر روی تمام عناصر موجود در دکوراسیون اعمال شود. به طور مثال بافتی که بر روی مبلمان تعبیه می شود نباید از جنسی باشد که باعث تعرق بدن شود. به همین دلیل از پارچه های نانو، نخی و … استفاده می کنند.

شکل

خطوط وسایل و شکل آن ها تاثیر زیادی در چیدمان فضا دارد. دکوراسیون داخلی منزل یا محل کار از قراردادن عناصر در کنار همدیگر ساخته می شود. اگر میان عناصر هماهنگی وجود داشته باشد قطعا فضایی زیباتر و راحت تر خواهیم داشت.

حجم

حجم مناسب از دیگر اصول آرگونومی در طراحی داخلی می باشد. حجم و ابعاد عناصر باید مناسب باشد. به طور مثال در محیط های کوچک از مبلمان کلاسیک و بزرگ استفاده نکنید. همچنین در محیط های بزرگ استفاده از مبلمان کوچک مانند مبلمان ال ممنوع است.

چگونه بفهمیم محیط ما ارگونومی است؟

قطعا تا اینجای مطلب به خوبی با مفهوم آرگونومی در طراحی داخلی آشنا شدید و جوانب مختلف آن را شناختید. اکنون نوبت به این می رسد که به یک سوال مهم پاسخ دهیم و آن هم این است که از کجا بفهمیم محیط زندگی یا کار ما ارگونومی است؟ روش های مختلفی وجود دارد. به طور مثال هنگامی که شما بر روی صندلی می نشینید باید پاهای شما روی زمین قرار بگیرد و دست ها، شانه ها و ران ها به عقب متمایل شوند. اگر در این شرایط قرار دارید پس ارگونومی را به خوبی رعایت کرده اید.

به عنوان کلام آخر باید ذکر کنیم که اجرای علم ارگونومی به مهارت و تخصص نیاز دارد و افراد عادی نمی توانند به خوبی از پس اجرای آن برآیند. به همین دلیل پیشنهاد می کنیم این کار حساس و خطیر را به شرکت های طراحی داخلی از جمله ” رستا شریعت ” بسپارید.