معماری اسلامی طیف متنوعی از اشکال سکولار و مذهبی را در بر میگیرد که از زمان پیدایش اسلام بر انواع طراحی ساختمان و توسعه بناها در تمدن اسلامی و فراتر از آن تأثیر گذاشته است. معماري اسلامي يا معماري مسلمان تعاريف گوناگوني دارد، اما به طور كلي اين واژه به ويژگیهاي معماری اطلاق میشود كه مسلمانان برای شناسايی خود از آنها استفاده میكنند. سبک طراحی نما اسلامی شامل مسجد، مقبره، قلعه، قلعه، مدرسه و سازههای شهری است. معماری اسلامی واژگانی غنی را ایجاد کرد که به طور مکرر در تمام این ساختارهای جزئی مانند حمام های عمومی، فوارهها و معماری خانه به کار میرفت. در همین راستا خط عربی شکلی هنری از خط و خوشنویسی بر اساس الفبای عربی است. با زمینههای گوناگونی در فرهنگ عرب، از جمله مذهب، مجسمه سازی، معماری، آموزش و صنایع دستی مرتبط بود که همگی در رشد آن نقش بسزایی داشتند.
با ما همراه باشید تا در ادامه بیشتر به سبک طراحی نما اسلامی بپردازیم و آن را مورد بررسی قرار دهیم.
4 عناصر مهم سبک طراحی نما اسلامی
نمای اسلامی یکی از کاربردیترین نماهای هستش که بیشتر در کشورهای مسلمان مورد استفاده قرار میگیرد. این نما به اوایل قرن هفتم میلادی برمیگردد و بطور کلی در جهان اسلامی رواج پیدا کرده است. در نهایت بعد از آن زمان این نما خود را در ایران به نمایش گذاشت و امروزه در بسیاری از شهر و روستاهای ایران، شاهد این نمای باشکوه و مذهبی هستیم. در ادامه چندین نمونه از این نما که بیشتر استفاده میشوند را مورد بررسی قرار میدهیم.
1- ایوان
یکی از مهمترین عناصر در سبک طراحی نما اسلامی، ایوان است. با این حال عنصر ایوان از زمان اشکانیان تا الان در طراحی نما اسلامی در ایران رواج داشته است. بطور کلی این عنصر از سه طرف بسته و از یک طرف به میانسرا باز خواهد شد که معمولا ایوان در فضای ورودی و خروجی ساخته میشود. باتوجه به ساختار آن ایوان برای جریان هوای تازه کاربرد دارد ولی در عین حال از تابش نور خورشید جلوگیری میکند.
2- گنبد در معماری اسلامی
گنبدها معمولاً بهعنوان بخشی از سقفها ظاهر میشوند و ساختارهای نیمکرهای هستند. گنبدها میتوانند بر روی یک ساختار روتوندا، یک درام یا سیستمی از آویزهای به هم پیوسته قرار گیرند. انواع مختلف گنبدها عبارتند از: گنبدهای پیازی، گنبدهای کندوی عسل، گنبدهای مهاربندی شده، گنبدهای سرپوشیده، گنبدهای مرکب، گنبدهای قوسی متقاطع، گنبدهای بیضی شکل، گنبدهای ژئودزیک و غیره.
3- مناره
منارهها به عنوان بخشی از معماری مساجد به شکل برج ظاهر میشوند و اغلب دارای یک یا چند بالکن هستند. برجها به عنوان کمک بصری برای هدایت مردم به سمت مسجد عمل میکنند و همچنین به عنوان نقاط کانونی در هنگام اذان اسلامی عمل میکنند. اشکال منارههایی که معمولاً دیده میشوند از رمپهای ضخیم، چمباتمهای و مارپیچی تا منارههای سر به فلک کشیده، ظریف و نازک مدادی متغیر است.
4- محراب
محراب یک عنصر معماری هستش که جهت قبله را مشخص میکند. این دیوار به صورت یک طاقچه نیم دایرهای در دیوار مسجد ظاهر میشود و دیواری که معمولاً “دیوار قبله” نامیده میشود، به نماد جهت گیری نماز کمک میکند.
وجود محرابها بیشتر در مساجد کاربردی هستند و این محرابها زیبای جهان منبتهایی از سنگهای قیمتی و مواد گران قیمت را به نمایش میگذارند . گاهی اوقات این محرابها مقرنس را به عنوان زینت نشان میدهند.
مصالح به کار رفته در سبک طراحی نما اسلامی
همانطور که در تکامل سبک نشان داده شده است، هنرهای تزئینی در اسلام با درجه قابل توجهی از یکنواختی سبک مشخص میشوند که در طیف وسیعی از مواد به کار رفته است، که هر یک از آنها پایه صنایع دستی خاص خود را داشته است، که تاریخچه آن اغلب وجود دارد. این سبک از در نما از متریالهای مختلفی تشکیل میشود که بعضی از آنها از قبل شناخته شدهاند. و تعدادی از آنان به تازگی وارد سبک معماری ایرانی اسلامی شده است. باما همراه باشید که برخی از مصالح سبک طراحی نما اسلامی را بیان کنیم.
1. آجر
همانطور که میدانید آجر یکی از مصالح قدیمی در نمای اسلامی محسوب میباشد. آجرکاری تکنیک مورد پسند ساختمان سازی در بیشتر شهرهای ایران بوده است که این سنت از تمدنهای باستانی این ناحیه سرچشمه می گیرد. با این حال معمولاً در دست سازندگان مسلمان، آجرکاری به زودی به روشهای کاملاً جدید و تزئینیتری نسبت به گذشته مورد استفاده قرار گرفت. هنگام بازسازی خانه های کوچک و یا قدیمی میبیند که بیشتر از آجر برای ساخت آن استفاده شده است.
2. سنگ
سنگها یکی از مصالح مهم برای ساخت و ساز نماهای ایرانی بخصوص در سبک طراحی نما اسلامی است. به همین سبب باتوجه به مزیت سنگها، در بیشتر مکانها از آن استفاده میکنند که سنگهای طبیعی یا مصنوعی ویژگیهای خاص خود را دارند. با این حال سنگها دارای استحکام بالای هستند و در صورت هر گونه رخ داد طبیعی یا آتش سوزی کمتر آسیب میبینند. علاوه بر آن در تزئین نمای داخلی یا خارجی نمای ساختمان، سنگها تاثیر به جای را دارند و میتوانید برای طراحی باغ ویلا و یا هنگام بازسازی و دکوراسیون داخلی از آن استفاده کرد.
3. چوب
این مورد بیشتر در زمانهای قدیم برای ساخت خانهها استفاده میشد اما در حال حاضر برای طراحی چوبی بعضی از قسمتهای ساختمان از آن استفاده میکنند.
4. کاشی
کاشی یکی از مهمترین المانهای بناهای اسلامی به شمار میرود. همانطور میدانید در بیشتر نماهای داخلی اسلامی از آن استفاده میکنند. و بیشتر برای نمای داخلی ساختمان کاربرد دارد که برای قیمت طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی منزل باید از متخصصان مربوطه مشورت بگیرید.
5. بتن
بتن همچنان یکی از محبوبترین مصالح ساختمانی بحساب میآید. بتن دارای استحکام و دوام بالاتری نسبت به دیگری مصالح است و استفاده از آن نسبتا زیاد است.