معماری گوتیک از نویسندگان ایتالیایی از روی نام قبایل گوتها برگرفته است و این عناصر رومی را برای ایجاد سبک جدیدی از ساختمان که دارای طاقهای اغراقآمیز، افزایش طاق و پنجرههای بزرگشده بود، اتخاذ و اقتباس کرد. با این حال، معماری گوتیک علاوه بر تفسیر مجدد این ویژگیها، یکی از ویژگیهای کلیدی معماری رومانسک را نیز کنار گذاشت. معماران گوتیک برای ساختن ساختمانهای بلندتر و ظریفتر با دیوارهای نازکتر، از تکیهگاههای پرنده برای پشتیبانی استفاده کردند. معماری نوک تیز یکی دیگر از نامهای گوتیک است. این نوع سبک از معماری در اواخر قرن دوازدهم تا قرن شانزدهم میلادی در کشورهای اروپای رواج بسیاری داشته است. سبک طراحی نما گوتیک در ایران نسبتا کمتر دیده میشود و بیشتر سبکها رومی و کلاسیک در ایران رواج پیدا کرده است.
اجزای معماری
سبک گوتیک که قبل از سبک رومی و به دنبال آن معماری رنسانس بود، از قرن 12 تا قرن 16 در سراسر اروپا رایج بود. معماری گوتیک دیوارهای ضخیم و سنگین و طاقهای گرد مرتبط با معماری رومی را با استفاده از تکیهگاههای پرنده و طاقهای آجدار برای کاهش فشار ساختمان به بیرون از بین برد و امکان ساخت دیوارهای نازکتر و بلندتر را فراهم کرد. کلیساهای گوتیک می توانند با سبکی و زیبایی که اغلب در ساختارهای محکم رومی وجود ندارد به ارتفاعات جدیدی دست یابند. برخی از اجزای اصلی معماری که در فرم گوتیک یکپارچه هستند، طاق های نوک تیز، تکیه گاه های پرنده، نماهای غربی سه درگاهی، طاقهای دنده ای و البته پنجرههای گل رز هستند. هرچند این نما برای طراحی باغ ویلا در ایران خیلی کم و حتی میتوان گفت که استفاده نمیشود. شاید برای شما سؤال باشد که اجرای سبک طراحی نما گوتیک برای نمای داخلی چقدر هزینه بردار خواهد بود؟ بطور کلی نمیتوان بودجه ثابتی برای قیمت طراحی و اجرای دکوراسیون داخلی منزل در نظر گرفت چون این نماها کمتری متخصصی در ایران انجام میدهند و قطعا برای هر ملکی قابل اجرا نیست.
قوسهای نوک تیز
برخلاف قوسهای گردی که معمولاً در ساختمانهای رومی یافت میشوند، سازههای گوتیک به خاطر قوسهای نوک تیزشان که مهارت بیشتری در تحمل وزن دارند، مشهور هستند. این قوسهای نوک تیز نه تنها به دلایل عملی مورد استفاده قرار می گرفتند بلکه آنها به طور نمادین از این نظر اهمیت داشتند که به سمت بهشت اشاره می کردند. قوس نوک تیز به یکی از ویژگیهای تعیین کننده این سبک تبدیل شده است. طاق های نوک تیز یکی دیگر از ویژگی های مهم معماری گوتیک بود که هم تزئینی و هم کاربردی است. طاق نوک تیز طراحی کوچکی محکم داشت که دارای فرمی بود که نیروی دیوارهای حجیم و سقف های سنگین را توزیع می کرد که می توانست بیشتر از ستون های مورد استفاده قبلی پشتیبانی کند.
تکیه گاههای پرواز در سبک طراحی نما گوتیک
در ساختمانهای رومی، دیوارهایی که طاقها را حمل میکنند، مستحکم بودن به تکیهگاههای سنگین نیاز دارند. با این حال معماران سبک گوتیک این تکیه گاه های سنگین را حذف کرده و قوس های نازکی را در نقاط ضروری اضافه کرده اند. این نیم طاق های نگهدارنده که از بیرون به نظر می رسند، تکیه گاه های پرنده نامیده می شوند. این نوع جدید تکیه گاه یکی از عناصر معمول معماری گوتیک بوده است.
این به اصطلاح تکیهگاههای پرنده امکان ساخت ساختمان را بسیار بلندتر میکرد، زیرا وزن سقف از دیوارها به یک اسکلت باربر خارجی پراکنده میشد. با فشار دادن به بیرون دیوارها، تکیهگاههای پرنده امکان ارتفاعات سر به فلک کشیده و شبستانهای مرتفع مرکزی بخصوص کلیسا جامع گوتیک را فراهم کردند.
پنجره رز در سبک طراحی نما گوتیک
پنجرههای رز، شیشههایی دایره ای شکل هستند که میتوانید در مرکز نماهای گوتیک مشاهده کنید. به طور کلی یکی از زیباترین اجزای این نما محسوب میشود. اما نکته جالب در سبک طراحی نما گوتیک باید تعداد پنجرههای رز در ساختمان، فرد باشد. این متمایزترین عنصر برای سازههای گوتیک همراه با تکیه گاه پرواز است. با این حال بیشتر پنجرههای رنگی در برخی از مکانهای قدیمی و یا عبادت گاهها یافت میشود که ابتدا در نمای گوتیک بکار برده میشدند. کاربرد این پنجرههای رنگی برای تضمین نور بیشتر و زیبای آن زمان بود که در کلیساهای گوتیک یافت میشد و این نما در بسیاری از نماهای ایرانی بکار برده شد. هرچند هنگام بازسازی و دکوراسیون داخلی و یا خارجی دیگر از این پنجرهها به ندرت استفاده میشود.
تزئینات در سبک طراحی نما گوتیک
تزئینات در نمای گوتیک یکی از اهمیتهای این سبک بشمار میآید و طراحان این نما قطعا با ظرافت و دقت بیشتر نما را تزئین میکردند. اما این طراحی عملا تفاوت زیادی با سایر تزئینات سبکهای دیگر معماری دارد. در همین راستا وجود ستونهای تزئین شده با مجسمههای که بیشتر شامل چهرههای تاریخی و مقدس بودند، جکاکیهای متنوعی صورت میگرفت. شاید روش تزئینات برای بازسازی خانه های کوچک کاربردی نباشد هرچند از سبکهای دیگری هم میتوانید برای خانهها کوچک در نظر گرفت.
طاق آجدار
طبیعتا برای انتقال وزن به داخل زمین، معماران به تکیهگاههای عظیم و مستحکم نیاز داشتند. این به معنای دیوارهای ضخیم است و باز کردن روزنههای بزرگ روی آن دیوارهای حجیم کار آسانی نبود. معمارانی که می خواستند این مشکل را حل کنند، طاق صلیبی را در دوره رومی اختراع کردند. با این حال با وجود سقفهای بزرگ و پنجرههای در سبک طراحی نما گوتیک معماران از روش جدیدی برای استقامت این سازه استفاده کردند که طاقهای اجدار یکی از این موارد بشمار میآید. طاقهایی که به منظور حمایت از سقف گرد شده و موازی یکدیگر قرار گرفته اند. برای آشنایی بیشتر با انواع طراحی ساختمان میتوانید این مقاله را مطالعه کنید.